Τέλοσ...Πάντων

Πριν κάμποσα χρόνια μας μιλούσαν για το τέλος της Ιστορίας. Ύστερα μας μιλούσαν για το τέλος της πολιτικής, για το κράτος που δεν χρειάζεται και φεύγει από την ιστορία, για το τέλος των μετρητών (βλέπε πλαστικό χρήμα). Φυσικά ακόμα πιο διασκεδαστική είναι η καταστροφολογία, όπως οι συχνές πρόβλεψεις για το τέλος του κόσμου. Άλλες φορές θα έρθει λόγω κάποιας αστρικής σύγκρουσης (βλέπε κομήτη του Χάλεϊ), κι άλλες φορές εξαιτίας της "μεσσιανικής" χρονολογίας (βλέπε αλλαγή χιλιετίας, το λάθος των υπολογιστών, ή η παραφροσύνη ορισμένων θρησκειών). Δεν πρέπει να ξεχάσω να αναφέρω και την πιο πρόσφατη πρόγνωση τέλους λόγω της μαύρης τρύπας που δήθεν θα γινόταν από αμέλεια στο Cern.

Προς το παρόν, η μόνη μαύρη τρύπα που άνοιξε είναι στην παγκόσμια οικονομία λόγω των πειρατισμών κάποιων οικονομικών εγκεφάλων. (Ζηλέψαν την εποχή των αλχημιστών, και προσπαθούσαν να φτιάξουν χρυσό από σκατά). Η απαισιοδοξία πλέον από τους οικονομικούς αναλυτές περισσεύει. Βέβαια, τώρα που είμαστε στη δίνη του κυκλώνα είναι εύκολο κανείς να προβλέψει θυελλώδεις ανέμους.
Οι ίδιοι αναλυτές, πριν λίγα χρόνια μας φόρτωναν με εικονικά πλούτη (βλέπε διαφημίσεις τραπεζών: δανείσου αλλιώς είσαι και ηλίθιος, και κακομοίρης), και περίσσευαν προγνώσεις για οικονομική ευρωστία, (κοινώς λιακάδα). Άλλοι είχαν ξεφύγει και μιλούσαν για την επικράτηση της νέας οικονομίας, και κρατούσαν στο χέρι το μαγικό ραβδί της ιδιωτικοποίησης των πάντων, και μιλούσαν για το τέλος της κρατικής παρέμβασης, για να μην πούμε για την κατάργηση του κράτους. Τελικά καταφέραν να ιδιωτικοποιήσουν και την ατμόσφαιρα, και φτάσαν να πουλάνε μέχρι και αέρα κοπανιστό. Αλλά όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει θύελλες...

Τα πράγματα ζορίσαν και οι μετεωρολόγοι-οικονομολόγοι επιστρέψαν στις ασφαλές αγκάλες του κρατικού παρεμβατισμού. Μάλιστα, ότι είχε μετατραπεί σε ζημιογόνα επένδυση, το επέστρεψαν πίσω στο κράτος, με τις ευλογίες των πολιτικών (και την ανοχή την δικιά μας). Ξεθάβουν σκελετούς από την ντουλάπα και μας τους πλασάρουν σε συσκευασία δώρου με την επερχόμενη κρίση, (για να μπορέσουμε να την χωνέψουμε καλύτερα).
Από την άλλη πλευρά, ήρθε η ώρα κάποιων να βγουν για να μιλήσουν για το τέλος του νεοφιλελευθερισμού, και μερικοί τραβώντας πιο πέρα προγνώσαν το τέλος του καπιταλισμού. (Να μην ξεχάσω να μαζέψω μερικές ελιές, να τις ανταλλάξω μεθαύριο με κρασί). Μακάρι να ήταν τόσο απλά τα πράγματα, ώστε με την πρώτη οικονομική καταστροφή να άλλαζε η δομή της οικονομίας. Είναι πολλά τα λεφτά, για να τα αφήσουν να τα διαχειριστεί το κράτος ή για να δεχτούν κανόνες στις συναλλαγές. Προσωρινά ίσως μπουν μερικοί κανόνες για τα μάτια του κόσμου, (που έχει αρχίσει να εξοργίζεται), μέχρι να κατακάτσει η σκόνη από την κατάρρευση της βλακείας τους. Ύστερα, πάλι θα ορμήσουν ακόμα πιο πεινασμένοι, και θα αλλάξουν εκ νέου τους κανονισμούς, μέχρι να τους αυτοκαταργήσουν για άλλη μια φορά.

Τελοσπάντων, καλά να είμαστε, και να δούμε τι θα έχει αλλάξει σε σύγκριση με το σήμερα στο παγκόσμιο χωριό μετά από πέντε-δέκα χρόνια. Επειδή νομίζω ότι μια ιστορική στιγμή μπορεί να κριθεί μόνο εκ των υστέρων, με τη γνώση των γεγονότων που ακολούθησαν, (και πάλι φυσικά δεν υπάρχει οριστική κρίση). Όπως και η ιστορία δεν τελείωσε, όταν έπεσε το τοίχος του Βερολίνου και ούτε φυσικά μπορούσε να προβλέψει κανείς για το τι θα επακολουθούσε στον κόσμο, (π.χ. πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν ξεγράψει την Κίνα εκείνη την εποχή). Έτσι και ο καπιταλισμός δεν σημαίνει ότι διαλύθηκε επειδή το χρηματοπιστωτικό σύστημα έγινε σουρωτήρι. Ακούω με περιέργεια κάθε είδους ανάλυση που εμπεριέχει στέρεα επιχειρήματα, αλλά μαλλον όλοι μας θα έχουμε πέσει εντελώς έξω στις προβλέψεις μας. Η ιστορία θα μας έχει ξεπεράσει για άλλη μια φορά.